α) Η πίστη ως αποδοχή αυθεντίας. Η αναγκαιότητα της πίστεως
Η λέξη πίστη σημαίνει κυρίως εμπιστοσύνη, πεποίθηση και βεβαιότητα. Όταν λέμε ότι έχουμε πίστη σε κάποιον, εννοούμε ότι έχουμε εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του, στους λόγους και τις πράξεις του. Πιστεύω σε μία ιδεολογία σημαίνει πως κατά βάθος έχω πεισθεί για την ορθότητά της, είμαι βέβαιος για την αξία και την αλήθειά της.
Η πίστη συνεπάγεται την αναγνώριση και αποδοχή μίας αυθεντίας. Αυθεντία μπορεί να είναι ένα πρόσωπο που υπερέχει και έχει τη δύναμη να επιβάλλεται και να ασκεί επιρροή στους άλλους. Αυθεντία μπορεί να είναι όχι μόνο ένας διαπρεπής άνθρωπος, αλλά και μία σπουδαία επιστημονική ή κοινωνική θεωρία ή μία θρησκευτική διδασκαλία. Υπάρχουν αυθεντίες στην πολιτική, την επιστήμη, την τέχνη , τη θρησκεία κτλ.. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι ο σοφότερος άνθρωπος εξαρτάται από την αυθεντία της λογικής και από τα αποτελέσματα της εμπειρίας. Οι κανόνες της λογικής σκέψεως και η εμπειρική πραγματικότητα είναι οι αυθεντίες της επιστημονικής γνώσεως.
Ο άνθρωπος, λοιπόν, κατά κανόνα αποδέχεται την αυθεντία και εμπιστεύεται σ’ αυτήν, δηλαδή πιστεύει. Στην καθημερινή ζωή η πίστη είναι ζήτημα πρώτης ανάγκης. Αυτό που εξασφαλίζει την κοινωνική συμβίωση είναι η εμπιστοσύνη του ενός ανθρώπου στον άλλο. Π.χ. ο μαθητής έχει εμπιστοσύνη στον διδάσκαλό του, ο ασθενής στον ιατρό του κτλ.. Ακόμη και οι θετικές επιστήμες προϋποθέτουν την πίστη, αφού στηρίζονται όχι μόνο στην παρατήρηση και το πείραμα, αλλά και σε αιτήματα και αξιώματα που δεν αποδεικνύονται.
Αλλά ανάμεσα στην εμπιστοσύνη και τη θρησκευτική πίστη υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές: Πρώτον, η εμπιστοσύνη που έχουμε π.χ. σε ένα πρόσωπο ή σε μία επιστημονική θεωρία, μπορεί να αποδειχθεί εμπειρικά και πειραματικά. Η πίστη, όμως, στον Θεό δεν επαληθεύει πειραματικά. Επαληθεύει μόνο με την προσωπική εσωτερική μας ζωή. Ο πιστός αισθάνεται πνευματικά τον Θεό μέσα του. Δεύτερον, η εμπιστοσύνη δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια στον άνθρωπο να διαλέξει και να αποφασίσει. Π.χ. η εμπιστοσύνη μας στον γιατρό μάς δεσμεύει να δεχθούμε τη διάγνωσή του. Η θρησκευτική πίστη, όμως, προϋποθέτει την ελεύθερη εκλογή και απόφαση του ανθρώπου.