Τα ονόματα των αγίων Κυρίλλου (κοσμικό όνομα Κωνσταντίνος) και Μεθοδίου, συνδέονται άρρηκτα με τη δημιουργία του σλαβικού αλφαβήτου και γενικότερα τη γένεση του γραπτού σλαβικού πολιτισμού. Οι άγιοι κατάγονταν από επιφανή οικογένεια της Θεσσαλονίκης.
Αφού περάτωσαν τις εγκύκλιες σπουδές τους, ο μεν Κύριλλος αναχώρησε για την Κωνσταντινούπολη, ενώ ο Μεθόδιος στάλθηκε από τον αυτοκράτορα ως διοικητής μίας Σκλαβηνίας. Ο νεαρός Κύριλλος γρήγορα έγινε γνωστός στους πνευματικούς κύκλους της Βασιλεύουσας και του ανατέθηκε καθηγητική έδρα, για να διδάξει φιλοσοφία σε γηγενείς και ξένους.
Κατά την παραμονή του στη Βασιλεύουσα συνδέθηκε με προσωπικότητες της εποχής, όπως ο πατριάρχης Φώτιος (858-867 και 877-886). Οι γνώσεις και οι ικανότητές του ώθησαν τον αυτοκράτορα και τον πατριάρχη να τον στείλουν σε διάφορες διπλωματικές αποστολές (π.χ. στους Χαζάρους, στους Άραβες). Για τη ζωή των δύο αδελφών κομβικό ρόλο έπαιξε η Μονή Πολυχρονίου στον Όλυμπο της Βιθυνίας, όπου ο Μεθόδιος έγινε ηγούμενος. Εκεί δημιουργήθηκε ο αρχικός πυρήνας της ιεραποστολής στη Μεγάλη Μοραβία.
Ο Μοραβός ηγεμόνας Ραστισλάβ (846-870), επιδιώκοντας να αποδυναμώσει την πολιτισμική και την πολιτική επιρροή των Φράγκων στη χώρα του, έκρινε απαραίτητο να αποκτήσει εκκλησιαστική και κατ’ επέκταση πολιτική και πολιτιστική αυτονομία, γι’ αυτό στράφηκε στο Βυζάντιο. Παρά τις αντιδράσεις του γερμανικού κλήρου που υποστήριζε σθεναρά το δόγμα της τριγλωσσίας, το έργο της κυριλλο-μεθοδιανής αποστολής αναγνωρίστηκε επίσημα από τον πάπα Αδριανό Β΄ (867-872). Στη Ρώμη όμως ο Κύριλλος, εξασθενημένος από τα συνεχή ταξίδια και τη σκληρή εργασία, αρρώστησε και στις 14 Φεβρουαρίου 869 έφυγε από τη ζωή. Λίγο πριν εγκαταλείψει τα εγκόσμια, εκάρη μοναχός. Ο Μεθόδιος συνέχισε το ιεραποστολικό και συγγραφικό έργο του στη Μεγάλη Μοραβία και όταν διαισθάνθηκε ότι πλησιάζει προς το τέλος της ζωής του όρισε ως διάδοχό του τον Μοραβό μαθητή του Γοράσδο.
Δυστυχώς με την κοίμησή του Μεθοδίου στις 6 Απριλίου του 885 επέρχεται και το τέλος του κυριλλο-μεθοδιανού έργου στην Κεντρική Ευρώπη. Ορισμένοι μαθητές όμως των δύο αγίων διαφύλαξαν την κυριλλο-μεθοδιανή κληρονομιά και τη μεταφύτευσαν στο νεοσύστατο βουλγαρικό κράτος, όπου και βρήκαν καταφύγιο
Αγγελική Δεληκάρη
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Μεσαιωνικής Ιστορίας των Σλαβικών Λαών
Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ
